Problemen met persoonsvolgende financiering - Niemand is gebaat bij polarisering

Het rommelt in de sector van personen met een handicap. Dat heeft alles te maken met de invoering van de persoonsvolgende financiering. Het Vlaams Welzijnsverbond pleit ervoor de problemen samen aan te pakken.

Persoonsvolgende financiering

Door de persoonsvolgende financiering worden voorzieningen niet langer rechtstreeks betaald, maar ontvangt de persoon met een handicap zelf een budget volgens zijn ondersteuningsbehoefte. Dat budget varieert tussen 10.000 en 85.000 euro per jaar.

De persoon met een handicap kan kiezen om dit budget in cash op te nemen of via een trekkingsrecht bij een voorziening te besteden. Zo kan hij zijn zorg en ondersteuning zelf organiseren en invullen zoals hij dat wil.

Visie

Persoonsvolgende financiering is meer dan een loutere financieringstechniek. Het is de vertaling van een visie op hoe we naar mensen met een handicap kijken. Mensen met een handicap maken volwaardig deel uit van de samenleving. Ze zijn zelf het best geplaatst om vorm te geven aan hun leven en te bepalen welke zorg en ondersteuning ze daarbij nodig hebben.

Persoonsvolgende financiering biedt mensen met een handicap een belangrijke hefboom om de regie van hun leven in handen te nemen. Ook het Vlaams Welzijnsverbond, de koepel van voorzieningen, deelt die visie en werkte constructief mee aan de voorbereiding van de persoonsvolgende financiering. Dit is zonder overdrijven de grootste verandering van de voorbije decennia voor de sector.

Taskforce

Zowat alle belanghebbenden waren bij de voorbereiding in een taskforce betrokken. Vertegenwoordigers van de personen met een handicap zelf. Uiteraard. Maar ook vertegenwoordigers van voorzieningen, de werknemers, administratie en experten.

De overheid belooft dat het globale budget, ongeveer 1,3 miljard euro, overeind blijft voor al wie nu al in de zorg zit. Bovendien wordt in 2017 nog eens 117 miljoen euro extra voorzien voor de toekenning van nieuwe budgetten aan mensen die op de wachtlijst staan.

Ondanks die grondige voorbereiding en ondanks de principiële eensgezindheid is er een zeer grote onrust in de sector.

Complex

Wie dacht dat de invoering van persoonsvolgende financiering vanaf dag één vlekkeloos zou verlopen, onderschat de complexiteit. Het omvormen van de financiële geldstroom die naar de voorzieningen ging naar het toekennen van budgetten aan individuele personen met een handicap, is een gigantisch complexe operatie. Die loopt niet van een leien dakje.

Budgetten van mensen zijn nog niet correct berekend. Er dienen rechtzettingen te gebeuren. Het informaticasysteem van de overheid staat nog in de kinderschoenen.

Werk aan de winkel

Het nieuwe systeem vertoont nog mankementen en lacunes. Zo zijn de budgetten van mensen die nu al zorg gebruiken, gelinkt aan de historisch ongelijke financiering van de voorzieningen. Daardoor hebben mensen met dezelfde zorgvraag een verschillend budget naargelang de voorziening waar ze verblijven. Ook is het nog niet duidelijk hoe de financiering van de gebouwen in de toekomst zal verlopen.

Voor personen met een budget is het niet duidelijk welke voorzieningen of diensten op dit moment een concreet aanbod hebben. Er is nog geen goed antwoord voor mensen die tijdelijk een beroep willen doen op ondersteuning. In de komende weken moet dit duidelijk worden.

De Vlaamse regering heeft opdracht gegeven om deze zaken verder aan te pakken. Er ligt dus nog een hoop werk op de tafel van de taskforce. Het is belangrijk om dit grondig en degelijk te doen. Op langere termijn is continue monitoring nodig. Na evaluatie moeten de nodige bijsturingen kunnen gebeuren. Het Vlaams Welzijnsverbond houdt hierbij de vinger aan de pols.

Rechtszekerheid

Voor de voorzieningen is deze operatie een grote uitdaging. Wij pleiten voor snelle duidelijkheid en rechtszekerheid. Personen met een handicap en voorzieningen hebben hier recht op. Ook al is nog lang niet alles correct en helder, toch willen de voorzieningen en hun medewerkers de omslag maken. Samen met de persoon met een handicap en zijn familie.

De achterliggende visie is fundamenteel en niet nieuw. We werken al veel langer dan vandaag aan een zo inclusief mogelijke ondersteuning op maat van cliënten. Voorzieningen zullen ook blijven inzetten op kwaliteit van zorg en innovatie. De nieuwe financieringswijze zal in al zijn complexiteit zeker verschuivingen meebrengen in de sector. Voorzieningen bereiden zich daarop volop voor. Ze dragen daarbij ook zorg voor hun medewerkers.

Historische bocht

Het Vlaams Welzijnsverbond blijft voluit inzetten op deze verandering. Dit is te belangrijk voor mensen met een handicap. Niemand is gebaat bij polarisering. We moeten het hoofd koel houden en de problemen aanpakken.

Wij blijven focussen op de reden waarom we persoonsvolgende financiering wilden. We kunnen deze historische bocht niet laten ontsporen.

Hendrik Delaruelle
Directeur Vlaams Welzijnsverbond