Onbegrijpelijk incident in jeugdvoorziening.

Een gevraagde politie interventie stuit op heel wat onbegrip en verontwaardiging in de sector. Politie en jeugdhulp zijn een moeilijke mix. Het Vlaams Welzijnsverbond reageerde direct. Samen met zijn leden steekt het de handen uit de mouwen om dit in het vervolg te voorkomen.

JEUGDHULP EN POLITIE: EEN MOEILIJKE MIX

Een interventie van de politie op vraag van een jeugdhulpvoorziening leidde in de voorziening tot een schietincident. De feiten zijn ons, via de media, genoegzaam bekend. Het Antwerpse Snelle Respons Team werd door de reeds aanwezige ‘gewone’ politieagenten opgeroepen. Het politieteam schoot een verfkogel af op een 14-jarig Syrisch meisje in crisis.
Om een escalatie te vermijden en de crisis veilig af te handelen werd er een beroep gedaan op de politie. Daarbij moet de fysieke en psychische integriteit van minderjarigen, zeker in een jeugdvoorziening, toch maximaal gevrijwaard worden en blijven vooropstaan?

Het is bij ons weten de eerste keer dat op een minderjarige in crisis, in een voorziening voor jeugdhulp, met een wapen wordt geschoten om haar tijdelijk uit te schakelen. Er stak in en buiten de jeugdhulp een terechte storm van onbegrip tot verontwaardiging op. Ook voor ons een onbegrijpelijk precedent. Het confronteert jeugdhulpvoorzieningen eens te meer met grote vragen.
 

Het Vlaams Welzijnsverbond reageerde onmiddellijk aan de VRT-redactie die onze reactie vrijwel onmiddellijk publiceerde:

“Het Vlaams Welzijnsverbond pleit al jaren voor preventie (van crisis en agressie). Algemeen directeur Hendrik Delaruelle: "Medewerkers in de sector worden regelmatig geconfronteerd met agressie en dat is gelet op de zorgnoden van de jongeren niet verwonderlijk. Die medewerkers zijn dan ook gevormd om hier op een professionele manier mee om te gaan en vooral preventief te werken om conflicten en agressie te vermijden." "Toch gebeurt het dat een interventie van de politie wordt gevraagd, omdat de situatie uit de hand dreigt te lopen. Ook in die gevallen blijven geweldloosheid en dialoog de bovenhand halen. Zo’n schietincident als in Antwerpen, daar kan ik met mijn verstand niet bij. Ik kan geen enkel argument verzinnen dat deze actie goedpraat.”

We twitterden: “Onbegrijpelijk precedent in de jeugdzorg: een minderjarig meisje in crisis verdient toch een betere aanpak…”

Andere reacties bleven natuurlijk niet uit. Het Agentschap Jongerenwelzijn vroeg een overleg met de veiligheidsverantwoordelijke en de korpschef van de Antwerpse lokale politie. Het Comité P dat toezicht houdt op de politiediensten zal het incident onderzoeken. De Kinderrechtencommissaris keurde zo’n interventie in een jeugdvoorziening af, samen met zovele anderen.
Ook Minister Vandeurzen vond dit geen evidente situatie. Hij treedt het problematiseren van dit incident bij en kijkt uit naar de conclusies van het onderzoek. “Hierbij moeten de gemaakte inschattingen zeker geëvalueerd worden“.

We kunnen aan dit betreurenswaardige incident niet zomaar voorbijgaan. Wanneer we de diverse perspectieven in deze situatie bekijken, kan geen enkele betrokkene ‘tevreden’ zijn met de gang van zaken. Het meisje dat in crisis is, wordt, met alle gevolgen van dien, geconfronteerd met een overmacht aan politieagenten. Zij wordt met een geweer uitgeschakeld… Andere jongeren van de groep worden met crisis, geweld en paniek geconfronteerd… Het begeleidingsteam doet uit onmacht  een beroep op de bijstand van de politie, omdat de crisis nu eenmaal hun draagkracht overstijgt. De begeleiders stellen zich heel wat post hoc vragen… De reeds aanwezige politie kon het blijkbaar zelf niet aan en schakelt een interventieteam in…Het interventieteam ‘schakelt’ het meisje op de ‘best mogelijke wijze’ uit. De voorziening komt in een ‘mediastorm’ terecht…Kortom, iedereen zit met een kater na de golf van onbegrip en onmacht in de ganse sector.

En toch heeft iedereen iedereen nodig is zo’n situaties. Het gebeurt nogal eens dat een jeugdhulpvoorziening een beroep moet doen op de politie om de rust en veiligheid te herstellen. Voorzieningen doen natuurlijk eerst al het mogelijke om dit te vermijden. Maar wanneer dit dan toch noodzakelijk is,  blijken deze tussenkomsten bijna steeds, tot tevredenheid (een relatief woord in deze context) van iedereen, goed te verlopen. Deze keer niet. Maar jeugdhulp heeft nu eenmaal soms de politie nodig en vice versa. Dat is en blijft onvermijdelijk.
 

Omdat agressiepreventie uiterst belangrijk is, beklemtonen we de professionaliteit van alle medewerkers in organisaties van jeugdhulp. Het gepast omgaan met crisis en agressie maakt reeds zeer lang deel uit van de jeugdhulpverlening. Specifieke ondersteuning en opleidingsprogramma’s worden reeds sinds 2004 aangeboden door ICOBA (www.icoba.be). ICOBA staat voor Iedereen COmpetent in het Beheersen van Agressie en werd in 2004 door de sociale partners (waaronder het Vlaams Welzijnsverbond) van het Sociaal Fonds voor de Vlaamse Opvoedings- en Huisvestingsinrichtingen boven de doopvont gehouden. Het is een kennis-  en expertisecentrum dat ondertussen diverse welzijnssectoren ondersteunt en organisaties stimuleert om agressie structureel en integraal aan te pakken. Het kan heel wat resultaten op zijn palmares zetten.

Om herhaling van ongewilde situaties zoals deze in de toekomst te vermijden moet er nu dringend meer duidelijkheid komen over het inschakelen van politie in en door de jeugdhulp.

Samen met onze leden zullen we een werkbaar kader uitwerken voor de moeilijke mix van jeugdhulp en politie. Hierbij zullen we ons niet alleen focussen op bijstand en interventie van politie, maar ook gegevensuitwisseling, beroepsgeheim, ondervragingen, seinen van minderjarigen en overleg met politie zullen hierbij bekeken worden. Jeugdhulp heeft hier eigen positie en verantwoordelijkheid.

Agressie en onveiligheid moeten tot elke prijs vermeden worden. Geweld kan in de regel niet, indien wel dan alleen maar op legitieme basis. Dat is duidelijk. Maar de mix van politie en jeugdhulp blijft moeilijk. Dat moet veranderen..

Uw reacties, opmerkingen, voorstellen of vragen ter zake zijn bij ons steeds welkom via jeugdhulpenpolitie@vlaamswelzijnsverbond.be