Bijschaving akkoord rond bijklussen biedt geen soelaas voor kwetsbare mensen

Afgelopen week raakte de federale regering het eens over het onbelast bijklussen uit haar zomerakkoord. We stellen vast dat enkele beperkte aanpassingen werden aangebracht, en dan nog enkel aan de luiken verenigingswerk en activiteiten van burger tot burger, en helemaal niet aan het luik digitale platformen.  Maar zelfs voor die twee eerste luiken is dit ruim ontoereikend om aan de vele kritieken vanuit de samenleving te beantwoorden.  Met als eerste slachtoffer de personen die al kwetsbaar staan op de arbeidsmarkt en in de samenleving.  De meest kwetsbare mensen betalen door deze maatregel twee keer de prijs. Ze zullen nog moeilijker aan de slag geraken, terwijl terzelfdertijd hun sociale bescherming verder uitgehold wordt. Dat zeggen 10 sociale organisaties (zie onderaan voor de lijst van ondertekenaars).

Om te beginnen ligt deze maatregel in het verlengde van het aanhoudende regeringsbeleid om het zogenaamde werkgelegenheidsbeleid te beperken tot bijjobs voor gepensioneerden, studenten en mensen die al voltijds werken of minstens 4/5, dan nog zonder volwaardige contracten, zonder de normale bijdragen en belastingen.  Terwijl inmiddels in Vlaanderen de tewerkstellingsprogramma’s met volwaardige arbeidscontracten meer en meer worden afgebouwd. De regering creëert daarmee een Mattheüseffect: hij geeft vooral extra aan wie al heeft. Tegelijk dreigt de maatregel ook bijzonder nefaste gevolgen te hebben voor kwetsbare werknemers. Verdringing van reguliere jobs via systemen als dienstencheques, art. 60, beschutte werkplaatsen, … én de bestaande mogelijkheden tot ‘bijklussen’ voor langdurig werklozen en leefloners via bv. wijk-werken (het oude PWA-systeem) dreigt.

Een heleboel taken als groenonderhoud, de opvang van kinderen, bejaarden, personen met een handicap, het uitvoeren van kleine herstellingen, thuishulp, poetswerk bij particulieren… wordt momenteel via die weg door kwetsbare werknemers en werkzoekenden ingevuld. Zeker als het over een reguliere job gaat, hebben mensen daarbij ook een stuk werkzekerheid, zijn hun rechten als werknemer gegarandeerd én bouwen ze rechten op in de sociale zekerheid. Bij wijkwerken is er voor de langdurig werkloze –bij gebrek aan een echte job- toch dat kleine extraatje bovenop de veel te lage uitkering die nog al te vaak tot armoede veroordeelt.

Ook het feit dat deze maatregel opnieuw geld zal gaan kosten aan schatkist en sociale zekerheid is ons een doorn in het oog. Hij lijkt dan wel nergens begroot, het kan niet anders of er zullen minder inkomsten zijn door sociale bijdragen en fiscale lasten. Niet alleen vervoegt het akkoord daarmee de lijst aan kleine en grote hervormingen van deze regering die structureel een gat slaan in de financiering van onze sociale zekerheid en bijstand. Het staat ook in schril contrast met besparingen allerhande in de voorbije jaren waarbij steeds weer aan de sociale bescherming van kwetsbare groepen werd geknabbeld én komt op een ogenblik dat elk plan om de laagste uitkeringen op te trekken tot boven de armoedegrens, nochtans een engagement van dezelfde regering, ontbreekt.

Tot slot baart ook de vlotheid waarmee de mogelijke lijst van activiteiten voor ‘bijklussen’ aanleunt bij die welke nu nog vaak door vrijwilligers worden ingevuld ons zorgen. Taken die vrijwilligers met warmte, zorg en dienstbaarheid op zich nemen, worden mee in de markt gezet.

Wat een oplossing moest betekenen voor een klein probleem (‘bijklussen’ in een heel klein aantal situaties waar de bestaande wetgeving geen antwoord biedt, bv. in de sport) dreigt nog maar eens de ongelijkheid te vergroten en de meest kwetsbare mensen te treffen.

Frederic Vanhauwaert voor Netwerk tegen Armoede

Dirk Masquillier voor sector Samenlevingsopbouw

Koen Trappeniers voor Welzijnszorg

Marc Leemans voor ACV

Rudy De Leeuw voor ABVV

Peter Wouters voor Beweging.net

Hendrik Delaruelle voor Vlaams Welzijnsverbond

Margot Cloet voor Zorgnet-Icuro

Thijs Smeyers voor Caritas Belgium

Mark De Soete voor OKRA